شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟

در مورد شاخص بورس در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

شاخص کل بورس سه شنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ در نهایت. گزارش بورس امروز چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ را بخوانید .

بورس امروز چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ در حالی کار خود. را آغاز خواهد کرد که شاخص کل سه شنبه ۶. ۷۷۵ واحد آرام گرفت به گزارش بورس تابناک بورس امروز. چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ خبرهای مهم برای بورس امروز ۱-.

به گزارش بورس تابناک بورس تهران ۱۴۰۱ را با فضای. شرکت های بورس ی رو به تغییر گذاشته از این رو. کارشناسان و فعالان بازار سرمایه پیشتازی شاخص کل بازار سهام. بیانگر پایداری بازدهی مثبت بورس در ماه های آینده باشد.

در هفته سوم اسفندماه شاخص کل رشد ۵ ۲ درصدی. شاخص توانست بر روی سطح یک میلیون و ۳۴۸ هزار. شاخص بورس در هفته جاری چه بود .

به گزارش بورس تابناک در حالی که در هفته گذشته. و در روز چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۰ شاخص کل بر. پایان معاملات روز چهارشنبه مورخه ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ این شاخص . و ۳۰۳ واحد برساند و بنابراین در هفته جاری شاخص .

به گزارش بورس تابناک این خبر هم واکنش های متفاوتی. قبل پیش از شروع بحران جدید بورس این پیشنهاد را. نزولی بازار متوقف شده و تا دیروز شاخص کل بورس . مثبت بوده اما باعث نشده فعالان بورس ی و سهامداران دغدغه.

به گزارش بورس تابناک از ابتدای امسال تا پایان ماه. و 820دفعه طی 200روز معاملاتی در بورس اوراق بهادار مورد. معامله در بورس تهران به شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ ارزش کل بیش از 147. معامله قرار گرفته است این گزارش می افزاید شاخص بورس .

به گزارش بورس تابناک « سید مسعود میرکاظمی» در حساب. حمایت از بورس تاکید دارد وی در ادامه اعلام کرد. گذشته و با ورود شاخص بورس به مدار نزولی تلاش. بورس ی و چشم انداز امیدبخش در بازار است تعیین تکلیف.

به گزارش بورس تابناک شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ به اعتقاد اغلب کارشناسان با توجه. به اینکه شاخص کل در روز گذشته محدوده حمایتی خود. تغییر روند شاخص صحبت کرد امید پورمحمود کارشناس و فعال. بازار سرمایه روند معاملات بورس را بررسی کرد و گفت.

به گزارش بورس تابناک امروز ۵ دی ۱۴۰۰ همان گونه. که پیش بینی می شد بورس با فشار عرضه ها. آغاز شد و شاخص کل عقب گردی را تجربه کرد. با کمک فارس و شبندر شاخص توانست تا حدودی شرایط.

به گزارش بورس تابناک از ابتدای امسال تا پایان آذرماه. روز معاملاتی در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار گرفت. واحد از صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس . است این گزارش می افزاید شاخص بورس نیز در این.

به گزارش بورس تابناک دلار شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ نیمایی نیز بعد از مدت. کاهش نرخ دلار آزاد در زمان معاملات بورس شکاف این. نماگرهای بورس ی روز سه شنبه کاهشی دیگر را رقم زدند. و شاخص کل بازارسرمایه در نبردی فرسایشی میان خریداران و.

به گزارش بورس تابناک در معاملات امروز دوشنبه ۱۵ آذر. ۱۴۰۰ شاخص کل بورس پایتخت با افت ۸۶۶ واحدی نسبت. افت شاخص کل بود امروز شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ شبریز تنها نماد مثبت صندوق.

به گزارش بورس تابناک امروز هم بورس قرمزپوش بود و. کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه به بررسی بورس فردا پرداخته. گفتگو با خبرنگار نبض بورس گفت از نظر قیمتی بسیاری. و ۳۵۰ هزار واحد یک کف واقعی بازار بورس قلمداد.

به گزارش بورس تابناک بورس تهران در ادامه روند نزولی. شاخص کل بورس با ریزش ۶۴۶ واحدی در سطح یک. شاخص کل بورس با ریزش ۶ هزار و ۸۰۰ واحدی. بانکی ها در روز سرخپوشی بورس امروز سبزپوش بودند و.

به گزارش بورس تابناک کاهش های پی در پی شاخص . بورس در سال گذشته مسئولان را بر آن داشت تا. گذشته حسن قالیباف اصل - رئیس اسبق سازمان بورس و. مبهم بود و مسئولان در بخش بورس وزارت اقتصاد و.

به گزارش بورس تابناک کوروش آسایش کارشناس بازار سرمایه در. پاسخ به این پرسش که بازدهی شاخص های بورس تهران. داشتیم و شاخص کل بورس در هفته ای که گذشت. هزار و ۹۵ واحد رسید او گفت همچنین سایر شاخص .

به گزارش بورس تابناک بورس اوراق بهادار تهران در. و خیز چند باره نماگرهای بورس ی مواجه شدند اما این. بازارهای مالی بورس بدترین عملکرد را در این ماه به. ثبت رسانده است در سال جاری بورس در چهارماه بازدهی.

به گزارش بورس تابناک مجید عشقی رئیس سازمان بورس در. ۵ ماه شاخص بورس از ۵۰۰ هزار واحد به دو. بود شاخص اصلا بیانگر میزان سود نیست این موارد سبب. در رابطه با جایگاه بورس گفت بخش عمده شرکت ها.

بازارهای جهانی کماکان یک عامل نگران کننده برای فعالان بورس ی. برای اقتصاد آمریکا شاخص خوش بینی به اقتصاد این کشور. ما شاهد بودیم شرکت های بزرگ شاخص اس اند پی. نشده اند بلکه بیشتر هم شده اند بورس آمریکا در.

است و طرف دیگر آلودگی حالا در حوزه بورس هم. و آلودگی هوا امانشان را بریده است کارشناسان حوزه بورس . به حوزه بورس و اقداماتی که در این حوزه داشته. و اصلا سایه ابهام از سر سرمایه گذاران و بورس .

شاخص بیشتر از این کاهش پیدا نمی کند به گزارش. بورس تابناک الهه ظفری کارشناس بازار سهام آذر ماه از. نظر روانی برای حوزه بورس ماه مهمی است چرا که. هراس و واکنش رفتاری بورس بازان شده است در حال.

شاخص بورس چیست و چگونه محاسبه میشود؟

اگر به سایت سهمیو و یا tsetmc.com سر بزنید و صفحه اول سایت را مشاهده کنید اطلاعاتی تحت عنوان شاخص کل، شاخص هم وزن و یا شاخص قیمت مشاهده میکنید.
در این مقاله قصد داریم مفاهیم هر کدام از این موارد را توضیح دهیم.
فرض کنید سبدی از سهام مختلف شرکت ها وجود دارد. که تعدادی از این شرکت ها در مقایسه با زمانی که وارد بازار سرمایه شده اند ارزش آنها افزایش و یا کاهش یافته است. با توجه به ارزش شرکت ها و یا بزرگ و کوچک بودن آن ها میدانیم این افزایش و کاهش به یک اندازه نیست.
شکل زیر را برای درک بهتر در نظر بگیرید:

حال اگر بخواهیم بررسی کنیم که برآیند کلی این افزایش و کاهش ارزش شرکت ها به چه صورتی بوده است، مفهومی تحت عنوان شاخص مطرح میشود.

تعریف شاخص بورس

محاسبه بازدهی کل سهام شرکت های بازار سرمایه یا به عبارتی تعیین وضعیت کلی بازار بورس و روند رشد یا افت این بازار.

عوامل تاثیرگذار

باید دو فاکتور مهم را در نظر بگیریم:
• بازده
• سیستم وزن دهی

بازده

فرض کنید سهمی به قیمت 200 تومان قیمت گذاری شده است و به قیمت 240 تومان رشد میکند. رشد قیمتی این سهم 20 درصد بوده است. در نظر بگیرید این شرکت به میزان 20 تومان یا 10 درصد هم سود نقدی تقسیم کند. می توان نتیجه گرفت این شرکت 20 درصد بازده قیمتی و 30 درصد بازده کل داشته است.

سیستم وزن دهی

• ارزش محور
• قیمت محور
• مساوی

سیستم وزن دهی ارزش محور:

شرکتی که ارزش بیشتری داشته باشد در محاسبه شاخص تاثیر بیشتری دارد.

سیستم وزن دهی قیمت محور:

هر چقدر قیمت سهام شرکتی بیشتر باشد آن شرکت تاثیر بیشتری در محاسبه شاخص دارد.

سیستم وزن دهی مساوی:

تفاوتی بین شرکت های بزرگ و کوچک در محاسبه شاخص وجود ندارد و همه ی شرکت ها به یک اندازه تاثیر دارند.

شاخص کل

بازدهی کل سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی ارزش محور.

شاخص کل (هم وزن)

بازدهی کل سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی مساوی.

شاخص قیمت (هم وزن)

بازدهی قیمتی سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی مساوی.

شاخص آزاد شناور

تاثیرگذاری هر سهم بر اساس میزان سهام شناوری شرکت است.

شاخص بازار اول

میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های تقسیم بندی شده در بازار اول بورس.

شاخص بازار دوم

میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های تقسیم بندی شده در بازار دوم بورس.

شاخص قیمت (وزنی-ارزشی)

بازدهی قیمتی سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی ارزش محور و قیمت محور.

مثال کاربردی

فرض کنید در شرایطی که شاخص کل مثبت ولیکن شاخص کل(هم وزن) منفی باشد
تحلیل از این شرایط چیست ؟
ارزش شرکت های بزرگ رشد ولیکن اکثریت مابقی شرکت ها افت داشته اند.

فرض کنید در شرایطی که شاخص کل منفی ولیکن شاخص کل(هم وزن) مثبت باشد
تحلیل از این شرایط چیست ؟
ارزش شرکت های بزرگ افت ولیکن اکثریت مابقی شرکت ها رشد داشته اند.

شاخص بورس چیست؟ مهم ترین شاخص های بورس

به ‌منظور سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، فعالین این حوزه مؤلفه‌های مختلفی را مورد بررسی و ارزیابی خود قرار می‌دهند. به عبارتی برای کسب سود مناسب در خریدوفروش سهام شرکت‌های بورسی، باید روند قیمت یا بازده سهام شرکت‌ها، سود شرکت در دوره‌های مختلف، روند بازدهی صنعت مربوطه و همینطور وضعیت بازار را مورد بررسی قرار داد. تمامی این اطلاعات در صورت‌های مالی شرکت‌ها که در دوره‌های متفاوت منتشر می‌شوند در دسترس عومم افراد قرار می گیرد. علاوه بر این ابزارها و روش های متفاوت دیگری در بازار سرمایه هستند که با استفاده از آن قادر به ارزیابی بازار خواهید بود. یکی از ابزارهای مهم در ارزیابی بازار سرمایه شاخص‌ها هستند، بنابراین سهامداران نیازمند استفاده از شاخص‌ها (Index) هستند که از این طریق بتوانند به اطلاعات عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکت‌های بورسی دست پیدا کنند. شاخص از انواع مختلفی در بازار بورس تشکیل شده است.

تعریف شاخص بورس

کلمه شاخص در اصطلاح به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده و بررسی کرد. از همین جهت شاخص را می‌توان نشان‌دهنده سطح عمومی پارامتری مشخص به طور معمول قیمت یا بازدهی در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی در بازار بورس تعریف کرد.

معمولاً رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه با استفاده از پارامترهای مختلف قابل ارزیابی هستند که یکی از معیارهای سنجش آن، از طریق شاخص‌ها است؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و تصمیمات مهم خود در حیطه معاملات را مدیریت کنند و حتی با استفاده از آن تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند. این موضوع نیز بسیار مورد توجه است است که سهامداران می‌توانند از طریق شاخص‌ها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت بپردازند و بر آن قدرت تحلیل داشته باشند؛ در مجموع شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ را با یکدیگر مقایسه کرد.

انواع شاخص‌های شرکت‌های بورسی چیست؟

در بورس اوراق بهادار تهران انواع شاخص‌ به شرح زیر هستند:

• شاخص کل قیمت
• شاخص بازده نقدی
• شاخص قیمت و بازده نقدی
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص سهام آزاد شناور
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص 50 شرکت برتر
• شاخص 30 شرکت بزرگ

در نظر داشته باشید که هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی در نهایت به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنا و مفهومی را در بر دارند که بر اساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ به عنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکت‌های بورس را در برمی‌گیرد، شاخص صنعت شرکت‌های تولیدی و شاخص مالی شرکت‌های گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود. در ادامه به شرح جزئی از انواع شاخص‌ها می پردازیم.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل می‌گویند، نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار بوده و به نوعی بیانگر میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار است. همینطور به این نکته دقت نمایید شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ که شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد. به عنوان مثال وقتی گفته می‌شود شاخص کل ۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان ۳۰ درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است .در نظر داشته باشید که شاخص کل به صورت لحظه ای در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس به نشانی www.tsetmc.com قابل بررسی و مشاهده است. و شما در هر لحظه می توانید به آن دسترسی داشته باشید و با استفاده از آن تا حدی نسبت به بازار شناخت پیدا کنید.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

تغییرات شاخص بازده نقدی، نشانگر میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران است. این سود در انتهای سال مالی شرکت ها تحت عنوان جلسه مجمع مورد ارزیابی قرار گرفته می شود و به سهامداران شرکت تخصیص پیدا می کند. لذا در نظر داشته باشید که وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به ‌طور میانگین سود کمتری را به‌صورت نقد بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

حتما در بررسی و مشاهده اخبارها به گوشتان خورده است که از شاخص بازار بورس صحبت می شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است و تمامی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه به صورت روزانه پیگیر تغییرات این شاخص در حواشی اخبار و هیجانات هستند.

شاخص صنعت و شاخص مالی

همان طور که می دانید به صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند و در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند. در این میان شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است. همینطور در بخش صنعت و بخش مالی نیز قادر هستند که به صنایع تشکیل‌دهنده تقسیم شوند و شاخص هر یک از این صنایع جداگانه محاسبه شود؛ به عنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی را نشان می‌دهد.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

در مجموع سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شود و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به شمار آمده و در صورت خریداری سهام شرکت‌های بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب می‌کنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مداوم در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود. به منظور کسب اطلاعات بیشتر راجع به این نوع از شاخص در بازار بورس باید دقت داشته باشید که هر مقدار سهام شناور آزاد یک شرکت در بازار بورس بیشتر باشد، فرآیند سرمایه گذاری در آن شرکت از ریسک کمتری برخوردار است اما در عوض نباید توقع افزایش قیمت لحظه‌ای در سهم را داشته باشید. شرکت‌هایی که سهام شناور آزاد کمتری دارند از نظر سرمایه‌گذاری پر ریسک بوده و پتانسیل بالایی برای تغییر قیمت لحظه‌ای را دارند.

شاخص بازار اول و بازار دوم

بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفه‌های مختلف نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خریدوفروش می‌شود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و …شرکت‌های بورسی را دسته‌بندی کرده است. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکت‌هایی که شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

معمولاً هر سه ماه یک‌بار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند که سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقدشوندگی بیشتری را دارد و از مزایای خاص دیگری بهره‌مند هستند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خریدوفروش می‌شوند و سهامداران به راحتی می‌توانند سهام این شرکت‌های بورسی را خریدوفروش کنند. از همین رو این سهم ها مورد استقبال اکثر سرمایه‌گذاران در بازار بورس قرار گرفته می‌شوند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است و اندازه شرکت‌ها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت به دست می‌آید. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغییرات قیمت سهامی را نشان می‌دهد و اگر چه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص بورس و کل داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود.

سخن آخر

در این بخش اطلاعات جامع و کاملی راجع به شاخص بورس و انواع آن، در اختیار شما قرار گرفت. لذا افراد به منظور سرمایه‌گذاری در هر بازار باید ابتدا وضعیت آن بازار را مورد ارزیابی قرار دهند؛ بازار سرمایه نیز از این قضیه مستثنی نیست. شاخص‌ها یکی از ابزارهایی هستند که وضعیت بازار سرمایه را طی دوره‌های قبل و جاری نشان می‌دهد این نکته را در نظر داشته باشید که افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری تمام شرکت‌های بورسی نیست و همین‌طور بالعکس. شما علاوه بر در نظر گرفتن عملکرد شاخص بورس بازار باید مؤلفه‌های گوناگون دیگر را نیز به‌منظور سرمایه‌گذاری یا خریدوفروش سهام در نظر داشته باشید. توجه داشته باشید که علاوه بر شاخص ها شما باید از ابزارهای دیگری نظیر تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال به منظور ارزیابی بازار استفاده نمایید.

سوالات رایج شاخص بورس

ممکن است در بعضی مواقع، قیمت سهم‌ها در بازار بیشتر از ارزش واقعی آن‌ها باشد، در این وضعیت «اصلاح شاخص بورس» به وجود می‌آید که این امر یک حرکت مثبت برای شفاف‌تر شدن بازار و فرآیند سرمایه‌گذاری در بورس است. شایان ذکر است اصلاح شاخص بورس با ریزش شاخص متفاوت است. در ریزش شاخص هجوم سهامداران برای فروش سهام، قیمت سهام را به حدی کاهش می‌دهد که قیمت سهام از ارزندگی واقعی آن به مراتب کمتر می‌شود در صورتی که شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ فرآیند اصلاح شاخص بورس این چنین نیست.

انواع شاخص های بورس اوراق بهادار

شاخص یک معیار آماری است که تغییرات داده های آماری مورد نظر را دربازه زمانی مشخص نشان می دهد. کلمه شاخص (Index) به معنای نمودار یا نشانگر است که با استفاده از آن می توان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای مختلف را در بازه های زمانی خاص بررسی کرد.

شاخص بورس چیست؟

انواع شاخص های بورس اوراق بهادار

شاخص بورس، عددی است که تغییرات کلی بازار بورس را نشان می دهد و در واقع بیان می کند که روند حرکتی بورس نسبت به زمان گذشته به چه میزان رشد یا افت داشته است. فعالان بازار سرمایه، موسسات مالی دولتی و خصوصی، فعالان اقتصادی، رسانه ها و شبکه های خبری زمانی که بخواهند در مورد رونق و یا رکود، بازار بورس صحبت نمایند و یا به میزان بازدهی بازار بورس اشاره نمایند، تغییرات شاخص بورس را در بازه های زمانی مختلف بررسی می کنند. معمولاً از کاهش شاخص به معنای رکود اقتصادی و افزایش آن به مفهوم رونق اقتصادی تعبیر می شود.

در بورس شاخص های مختلفی وجود دارد که محاسبات هر کدام بر اساس داده ها و فرمول های قراردادی مشخص انجام می گیرد. هر شاخص بر اساس متغیرهای خاص خودش قابل تفسیر و بررسی است و نمی توان نتایج حاصل از هر شاخص را به یکدیگر نسبت داد.

انواع شاخص های بورس اوراق بهادار

شاخص کل بورس چیست؟ ( TEPIX )

شاخص کل قیمت، مخفف کلمه TEHRAN PRICE INDEX می باشد . بورس تهران از فروردین ماه سال ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت خود با نام تپیکس ( TEPIX) نموده است . این شاخص نمایانگر روند عمومی قیمت در میان شرکت بورسی است و از تغییرات قیمت متأثر می شود. نکته حائز اهمیت این است که شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد. جامع، موزون و دردسترس بودن را می‌توان جزو مزایای این شاخص برشمرد.

توجه به این نکته ضروری است که شاخص ها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبداء نام دارد نشان می دهند. به عبارت دیگر سطح شاخص ها نسبت به تاریخ مبداء یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده می شود. سال مبداء در بورس اوراق بهادار سال ۱۳۶۹ تعریف شده است به طور معمول میزان شاخص ها در تاریخ مبداء ۱۰۰ واحد درنظر گرفته می شود.

در تفسیر شاخص میزان تغییرات قیمت اهمیت بیشتری نسبت به میزان عددی خود شاخص دارد. اگر میزان عددی شاخص ۳۰۰,۰۰۰ واحد اعلام شود، این عدد به تنهایی قابل تفسیر نیست اما اگر در ماه گذشته عدد شاخص ۲۶۰,۰۰۰ واحد بوده و در ماه جاری به ۳۰۰,۰۰۰ واحد رسیده باشد تفسیر آن این است که سطح عمومی قیمت سهام شرکت ها از ماه گذشته تا کنون ۱۵ درصد افزایش یافته است.

این نکته حائز اهمیت است که شاخص کل سطح عمومی قیمت ها یا بازدهی را نشان می دهد و کاهش یا افزایش آن لزوماً بیانگر صعود یا نزول تمامی شرکت ها نیست.

جهت مشاهده بخش های رایگان آموزش بورس دوره سهامدار موفق بر روی دکمه آموزش رایگان بورس کلیک نمایید.

شیوه محاسبه شاخص کل

روش محاسبه شاخص ماهیتی ساده و روشن دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد بدست می آید.

شیوه محاسبه شاخص کل

ارزش جاری هر شرکت از ضرب شاخص بورس چیست و چه انواعی دارد؟ تعداد سهام هر شرکت در قیمت پایانی سهام آن بدست می آید و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده حاصل می شود. بنابراین با افزایش و کاهش ارزش جاری بازار سهام میزان شاخص کل نیز صعود یا نزول می کند. در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می گردد. در محاسبه شاخص کل تعداد سهام منتشر شده شرکت ها معیار وزن دهی در شاخص می باشد که این امر منجر به تاًثیر بیشتر شرکت های بزرگ در شاخص می شود مثلاً اگر کلیات بازار در حالت نزول قرار داشته باشد اما چند سهام بزرگ صعود تاثیر گذاری داشته باشند شاخص کل رشد خواهد کرد.

موارد تعدیل شاخص کل قیمت

شاخص کل قیمت در موارد زیر تعدیل می گردد و در حقیقت تغییرات ناشی از موارد زیر در مقدار شاخص اثری ندارد.

۱- ورود و خروج شرکتها: به هنگام ورود و خروج شرکت ها به دلیل افزایش یا کاهش ارزش جاری سهام، اصولا ارزش پایه سهام تعدیل میگردد تا تغییری در عدد شاخص حاصل نشود. به عبارتی با افزایش صورت کسر در مخرج آن تغییری میدهند تا حاصل تقسیم صورت بر مخرج تغییر نکند.

۲-افزایش سرمایه از طریق آورده و یا مطالبات سهامداران: به علت اینکه با افزایش سرمایه از طریق آورده و یا مطالبات سهامداران، ارزش جاری سهام افزایش می یابد، لذا در این موارد نیز، ارزش پایه سهام باید به گونه ای تعدیل گردد تا تغییری در عدد شاخص حاصل نگردد.

۳-ادغام شرکتها: در صورت ادغام دو یا چند شرکت در هم نیز می بایست در ارزش پایه سهام تغییر داده شود تا عدد شاخص تغییر نکند.

ولی در برخی موارد نیازی به تعدیل شاخص نمی باشد که این موارد عبارتند از:

۱-افزایش سرمایه از محل اندوخته: زیرا در این حالت، همان مبلغ اندوخته که متعلق به سهامداران بوده، به صورت سهام جدید به آنها داده می شود، پس تغییری در حقوق صاحبان سرمایه اتفاق نیفتاده، لذا در این حالت نیازی به تعدیل شاخص نیست.

۲- تجزیه و تجمیع سهام: دراین حالت نیز تعداد سهام منتشره تغییر یافته و چون به تناسب آن قیمت سهم نیز تغییر می یابد لذا نیازی به تعدیل شاخص نیست. الیته لازم به ذکر است که در ایران عملاً اینکار امکان پذیر نیست و ارزش اسمی هر سهم بطور ثابت ۱۰۰۰ ریال می باشد.

۳- پرداخت سود نقدی: در این حالت نیز چون اصلا به تناسب پرداخت سود نقدی، قیمت سهام نیز، کاهش می یابد لذا نیازی به تعدیل نیست.

شاخص قیمت و بازده نقدی ( TEDPIX) نشان دهنده سطح عمومی بازدهی کل قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس است. این شاخص از فروردین ۱۳۷۷ در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. این شاخص کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس را دربر دارد و شیوه وزن دهی و محاسبه آن همانند شاخص کل قیمت ( TEPIX) است و تنها تفاوت میان آن دو در شیوه تعدیل آن ها است.

شاخص بازده نقدی ( TEDIX )

شاخص بازده نقدی بیانگر سطح عمومی سود نقدی پرداختی شرکت های بورسی در زمان مجامع عمومی به سهامداران است. پس اگر این شاخص نزول نماید بیانگر این نکته است که در مجامع عمومی عادی سالیانه سود نقدی کمتری پرداخت می گردد و شرکت ها بصورت میانگین سود کمتری را بصورت نقد بین سهامداران تقسیم می کنند.

شاخص صنایع ( شاخص صنعت و شاخص مالی)

تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران بر اساس ماهیت فعالیت خود در صنایع مختلفی طبقه بندی شده اند. این طبقه بندی که بر اساس روش ISIC صورت می گیرد، منجر به تفکیک بیش از ۴۰ صنعت در بورس تا به امروز شده است.

بصورت کلی شرکت های پذیرفته شده در بورس به دو گروه صنعت و مالی تقسیم شده اند که گروه مالی شامل شرکت های هستند که در خدمات واسطه گری های مالی فعالیت می کنند مانند: بانک ها، شرکت های سرمایه گذاری، بیمه ها و … در بخش صنعت شرکت های تولیدی و صنعتی فعالیت می کنند مانند: شرکت های پتروشیمی، خودروسازی، فلزات اساسی و غیره …

سازمان بورس به محاسبه شاخص قیمت برای این دو گروه که با نام شاخص مالی ( Financial Index ) و شاخص صنعت ( Industrial Index ) منتشر می شود نیز می پردازد و هر دو در طراحی، محاسبه و تعدیل از معیارهای شاخص کل قیمت پیروی می کنند.

شاخص ۵۰ شرکت فعال تر

این شاخص نشان دهنده سطح عمومی قیمت ۵۰ شرکت فعال تر بورسی می باشد که در دوره های سه ماهه صورت می گیرد. آنچه که در انتخاب ۵۰ شرکت مزبور بیشترین اهمیت را دارد تعداد روزهای داد و ستد شرکت هاست. سازمان بورس میزان نقدشوندگی یا فعالیت شرکت ها را ملاک اصلی برای گزینش ۵۰ شرکت قرار داده است. در واقع شرکت هایی که در این شاخص قرار می گیرند، قابلیت نقدشوندگی بیشتری نسبت به سایر شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار را خواهند داشت. این شاخص میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارائه می نماید.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

این شاخص میانگین وزنی تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بازار بورس اوراق بهادار را نشان می دهد که ملاک انتخاب آن ارزش روز شرکت می باشد. ارزش روز سهام شرکت از فرمول زیر محاسبه می شود:

آخرین قیمت پایانی سهام شرکت × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز شرکت

شرکت هایی که در این شاخص قرار می گیرند با توجه به بزرگی شرکت از لحاظ ارزش آن تغییرات قیمت آنها، اثر بسیار زیادی روی شاخص کل خواهند داشت.

شاخص آزاد شناور (TEFIX)

در بازار بورس بصورت کلی سهام شرکت ها دو دسته سهامدار دارد: سهامداران عمده که برای یک دوره بلند مدت سرمایه گذاری کرده و قصد نگهداری دارد و بخش قابل توجی از سهام شرکت را دارا می باشد و بخش دوم سهامداران خرد می باشند که قسمتی از سهام قابل معامله سهام شرکت(سهام آزاد شناور) را در اختیار دارند و در زمان های مختلف در حال خرید و فروش هستند. شاخص آزاد شناور میانگین سطح عمومی تغییرات قیمت بخشی از سهام شرکت هایی را محاسبه می کند که در دست سهامداران خرد قرار دارد و مورد معامله قرار می گیرد.

شاخص کل (هم وزن)

در محاسبه این شاخص اندازه شرکت ها ( بزرگی یا کوچک بودن شرکت ها) تاثیرگذار نیست و همه شرکت ها به میزان یکسان در این شاخص اثر می گذارند. زمانی که اکثر شرکت ها در حال کاهش قیمت هستند اما به دلیل رشد قیمت سهام چند شرکت بزرگ (در اصطلاح شاخص ساز)، باعث می شود شاخص کل حالت مثبت را نشان دهد. در این صورت شاخص هم وزن به دلیل وزن یکسان شرکت ها و اینکه اکثر شرکت ها در حال کاهش قیمت هستند حالت منفی را نشان می دهد.

شاخص بازار اول و بازار دوم

در بورس اوراق بهادار شرکت ها پذیرش شده در دو بازار اول و دوم قرار می گیرند. شرکت هایی که از نظر میزان سرمایه (حداقل ۱۰۰۰میلیارد ریال) ؛ درصد شناوری بالا(حداقل ۲۰ درصد) ؛ تعداد سهامداران و وضعیت سودآوری شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول دسته بندی می شوند و شرکت هایی که از نظر این معیار ها در شرایط پایین تری قرار داشته باشند در بازار دوم بورس دسته بندی می شوند.

شاخص بازار اول بورس، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار اول بورس قرار گرفته اند، و شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار دوم بورس دسته بندی شده اند.

شاخص کل فرابورس ( IFX )

شاخص کل فرابورس، میانگین سطح بازدهی سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در دو بازار اول و دوم فرابورس است. این میانگین به صورت وزنی است و تمرکز آن به تعداد سهام منتشرشده شرکت‌ها در بازارهای اول و دوم فرابورس است. در محاسبه شاخص کل فرابورس تغییرات قیمت و سود نقدی سالانه سهام شرکت ها در نظر گرفته می‌شود. شاخص کل فرابورس به دلیل وزن دهی به شرکت های بزرگتر و تمرکز آن بر روی چند نماد خاص که بیشترین ارزش بازار فرابورس را در بر می گیرد نماگر خوبی برای بررسی سطح عمومی بازدهی کل بازار فرابورس نیست.

نتیجه گیری: افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری یا بازدهی سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست، چرا که شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است.

گاهی ممکن است در زمان رشد قابل ‌توجه شاخص کل بورس، تعدادی از سهام شرکت ها با افت قیمت، سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه می شود، ممکن است تعدادی از سهام ها در حال افزایش قیمت باشند، و سهامداران آن سود قابل قبولی بدست آورند. پس بنابراین تصمیم سرمایه گذاری معامله گران نباید بر اساس تحلیل شاخص کل باشد، بهتر است انتخاب سهام و سیگنال خرید و فروش نهایی صرفاً بر اساس تحلیل اختصاصی هر شرکت انجام شود.

شاخص کل و هم وزن در بورس چیست و چه تفاوتی دارند؟

حتماً شما هم در بسیاری از اخبارهایی که روزانه گوش می‌دهید یا خبرهایی که دنبال می‌کنید دیده و شنیده‌‌‌‌اید که شاخص بورس بالا و یا پایین رفته است. اما آیا دلیل این بالا و پایین رفتن شاخص کل را می‌‌‌‌دانید؟ چه عواملی بر شاخص کل در بورس تاثیرگذار هستند؟ ما در این مقاله می خواهیم به شما بگوییم که شاخص بورس چیست و چه چیزی را به ما نشان می‌‌‌‌دهد. همچنین به معرفی شاخص کل، شاخص هم وزن و تفاوت شاخص کل و هم وزن بپردازیم. حال ابتدا به معرفی انواع شاخص در بورس می‌پردازیم.

انواع شاخص

• شاخص کل
• شاخص کل هم وزن
• شاخص قیمت
• شاخص قیمت هم وزن
• شاخص سهام آزاد شناور
• سایر شاخص‌های بورس (منظور از سایر شاخص‌های بورس مانند سهام شاخص های ۳۰ شرکت بزرگ یا سهام شاخص ۵۰ شرکت بزرگ)

اما این شاخصی که در همه جا مشاهده می‌‌‌‌کنیم و در مورد آن می‌‌‌‌شنویم شاخص کل است. در این مقاله می-خواهیم این شاخص را بررسی کنیم. همچنین می‌‌‌‌خواهیم به معرفی شاخص کل هم وزن نیز بپردازیم و آن را به شاخص کل مقایسه کنیم.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل بیانگر سطح عمومی قیمت ها و سود سهام شرکت‌‌‌‌های پذیرفته شده در بورس است. به شاخص کل، شاخص بازدهی، شاخص قیمت یا بازده نقدی نیز گفته می‌شود که یکی از پرکاربردترین شاخص‌‌‌‌هایی است که بین فعالان حوزه سرمایه و سرمایه‌‌‌‌گذاران بسیار رایج است و مورد استفاده قرار می‌‌‌‌گیرد.

تغییرات شاخص کل:

تغییرات شاخص کل نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. حال برای اینکه این مفهوم را بهتر درک کنید باید ابتدا به مفهوم بازدهی سهم بپردازیم.

بازدهی سهم چیست؟

به طور کلی سهامداران سود سهام و بازدهی خودشان را از طریق دو منبع به دست می‌‌‌‌آورند. یکی شرکت‌‌‌‌هایی که سهامشان را خریداری کرده‌‌‌‌اند به دست می‌آورند و دیگری تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری می‌‌‌‌باشد و این مورد بازدهی سهم را برای سهامداران مشخص می‌کند. برای مثال اگر شخصی یک سهم به قیمت ۳۰۰ تومان در ابتدای سال بخرد و قیمت سهم در پایان سال ۳۶۰ تومان شود و در طی سال شرکت ۶۰ تومان تقسیم سود نمایند. این شخص چقدر بازدهی به دست آورده است؟ ۹۰=۶۰+۳۰

با یک حساب سرانگشتی ساده طبق آنچه در بالا گفته شد این شخص ۹۰ تومان سود کرده است که معادل با ۳۰ درصد سرمایه ابتدایی شخص است.

افزایش شاخص بورس چیست؟

به عنوان مثال اگر شاخص بورس در ابتدای سال ۲۰ هزار تومان باشد و پایان سال این مقدار به ۳۰ هزار تومان افزایش یابد و شاخص بورس ۱۰ هزار واحد افزایش داشته باشد معادل ۵۰ درصد بورس در آن سال بازدهی داشته است. این بازدهی میانگین تغییر قیمت سهم و سود نقدی سالیانه می باشد. شاخص کل بورس را به صورت روزانه هفتگی و سالانه اعلام می کنند. شاخص کل نشان دهنده میانگین بالا رفتن و پایین آمدن قیمت سهم شرکت‌‌‌‌های مختلف می‌‌‌‌باشد.

• اگر سبد سهام شما متنوع باشد سود و ضررتان به شاخص کل نزدیک تر است.
• اطلاعات شاخص بورس به صورت لحظه‌‌‌‌ای در سایت بورس اوراق بهادار تهران و همچنین شرکت فناوری بورس تهران مشاهده کنید.

شاخص هم وزن چیست؟

شاخص هم وزن زیر شاخه‌‌‌‌ای از شاخص کل است. و شاخص کل هم وزن از دل شاخص کل بیرون آمده است. با این تفاوت که شاخص هم وزن همان‌طور که از اسمش پیداست سهام‌‌‌‌ها را در وزن یکسان در نظر می‌‌‌‌گیرد.

تفاوت شاخص کل و هم وزن

شاخص کل و شاخص هم وزن هر دو یک میانگین از سهام های داخل بازار هستند و هرچه سهام‌‌‌‌ها افزایش داشته باشند به طبع این دو شاخص نیز افزایش خواهند داشت.

نکته ای که وجود دارد این است که در شاخص کل افزایش‌‌‌‌ها به صورتی است که هر شرکتی متناسب با وزن خودش در شاخص کل تاثیر می گذارد. یعنی اگر شرکت A یک واحد ارزش شرکت است و شرکت B پنچ واحد ارزش شرکت باشد؛ اگر شرکت B یک واحد سود در آن روز خاص بسازد شرکت A باید ۵ درصد سود در آن روز بسازد تا برابر با سود شرکت B شود سودآوری کمتر و یا حتی زیان تاثیرات بیشتری را در شاخص کل دارند و شرکت‌‌‌‌های بزرگتر در شاخص کل بزرگتر دیده می‌‌‌‌شوند. مثلاً اگر به عنوان مثال یک شرکت ۲۰ درصد بازار را در اختیار داشته باشد نوساناتش ۱/۵ کل بازار است. شرکت های کوچک هرچقدر هم که سودآوری داشته باشند،اگر این شرکت بزرگ زیان ده باشد عملاً شرکت های کوچک نمی توانند شاخص کل را تغییر دهند.

اما در شاخص هم وزن این موضوع و مشکل حل شده است و شرکت ها همگی با وزن یکسان نگاه میشوند مثلاً اگر ۶۰۰ شرکت در شاخص بررسی می‌‌‌‌شوند، در شاخص هم وزن این ۶۰۰ شاخص را برابر در نظر می‌گیرند و یک درصد شرکت کوچک با یک درصد شرکت بزرگ برابر است و تفاوتی نمیکند. پس در شاخص هم وزن شرکت‌‌‌‌ها تاثیر برابر بر شاخص می‌‌‌‌گذارند. به همین دلیل است که از اصطلاح هم وزن برای آن استفاده می‌کنیم. یعنی شرکت‌‌‌‌ها هم وزن و برابر شده‌‌‌‌اند و بین آن‌‌‌‌ها یکسان‌‌‌‌سازی صورت گرفته است. نکته‌‌‌‌ای که در این ارتباط بیشتر باید به آن توجه کرد این است که برای اینکه روند درست بازار رو بتوانیم تشخیص بدیم شاخص هم وزن به ما اطلاعات دقیق و درست‌‌‌‌تری را میدهد مثلا وقتی که ما می‌‌‌‌خواهیم بگوییم که بازار صعودی است باید حداقل ۷۰ درصد بازار را مثبت داشته باشیم که بگوییم بازار صعودی است. در صورتی که اگر آن ۳۰ درصد بازار شرکت‌‌‌‌های بزرگ باشند که عملاً از نظر تعدادی ۳۰ درصد هستند اما از نظر وزنی ۶۰ درصد بازار در اختیار آن-هاست ما شاخص کل را منفی می‌‌‌‌بینیم. در صورتیکه شاخص هم وزن را مثبت می‌‌‌‌بینیم.

پس برای درک بهتر از اینکه باید شاخص هم وزن را بررسی کنیم یا شاخص کل را، و کدام یک ارجعیت دارد؟ باید بگوییم که شاخص هم وزن آیتم دقیق‌تری است برای این که کلیت بازار به ما گزارش بدهید. اما در بسیاری از موارد است که برای ما شرکت‌های بزرگ اهمیت دارند و می‌خواهیم ببینیم که آیا این موضوع در ارتباط با شرکت های بزرگ وجود دارد یا خیر؟

کلام آخر

در نهایت اگر شاخص هم وزن صعودش از شاخص کل بیشتر باشد نشان دهنده این است که شرکت‌های کوچک‌تر به نسبت شرکت‌های بزرگ‌تر بیشتر رشد کرده‌‌‌‌اند. اگر این پارامتر را نداشته باشیم و شرکت‌های بزرگ‌تر و عملاً در آن روز نزولی باشند احتمالا این پارامترها معکوس عمل می‌‌‌‌کنند. یعنی شاخص کل نزولی یا منفی باشه ولی شاخص هم وزن صعودی باشه یا مثبت باشد. برای نگاهی دقیق‌تر به بازار و اینکه بتوانیم در مورد کلیت بازار صحبت بکنیم و شاخص هم وزن پارامتر دقیق تری هست و سعی می‌کنیم که از این شاخص برای بررسی کلیت بازار استفاده کنیم.​