نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری

بانک کارآفرین

ریسک در سرمایه گذاری به چه عواملی بستگی دارد؟

تصمیم‌گیری برای یک سرمایه‌گذاری مطمئن و پر سود، همیشه براساس ارتباطی انجام می شود که میان ریسک و بازدهی وجود دارد. هر فردی با هدف بهره‌مندی از سود و بازدهی خوب در بازارهای مختلف سرمایه گذاری می‌کند ولی رفتار افراد از نظر پذیرش ریسک با یکدیگر متفاوت است. برخی افراد ریسک پذیر و برخی ریسک گریز هستند که این عامل در کنار عوامل دیگر سبب می‌شود افراد در بازارهای مختلف از جمله طلا، بورس و ارزهای دیجیتال سود و زیان زیادی را شاهد باشند. برای سرمایه گذاری بهتر مفاهیم بازده و ریسک همیشه مورد بررسی سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد و نمی‌توان آنها را جدا از هم درنظر گرفت.

ریسک یعنی تفاوت بین آنچه که انتظار داریم و آنچه که در حقیقت به وقوع می‌پیوندد. بنابراین منظور از ریسک دارایی، تفاوت بین بازدهی واقعی و بازدهی موردانتظار آن دارایی است. سرمایه گذاران می‌توانند بصورت مستقیم و با دانش کافی برای ورود به هر بازاری اقدام کنند اما بهتر است پیش از ورود میزان ریسک هر بازار را در نظر داشته باشند. همچنین برخی از افراد سعی می‌کنند تا با کمک نهادهای سرمایه گذاری، سرمایه خود را در بخشهای مختلف سرمایه گذاری کرده و با ریسکی کنترل شده بازدهی مناسبی را در بلندمدت به دست آورند. ریسک سرمایه گذاری در بازارهای مختلف به عوامل زیر وابستگی دارد:

۱- نرخ ارز
نرخ ارز، ارزش خرید یا فروش یک واحد پول خارجی یا فیات به پول رایج یک کشور است. ریسک نرخ ارز، ریسک ناشی از تغییرات در بازده اوراق بهادار است که در نتیجه نوسانات ارزهای خارجی می‌تواند ایجاد شود. چون نرخ ارز مدام در حال تغییر است روی مقدار تولید، فروش، هزینه‌ها و سود شرکت‌هایی که صادرات و واردات دارند، تاثیرگذار است. وقتی نرخ ارز افزایش می‌یابد شرکت‌هایی که واردات انجام می‌دهند مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمت بالاتری تهیه خواهند کرد. در نتیجه حاشیه سود آن‌ها کم خواهد شد. اما شرکت‌هایی که صادرات انجام می دهند، در این موقعیت کالا یا خدماتشان را با نرخ بالاتری به فروش می‌رسانند و به این طریق حاشیه سود خود را افزایش می‌دهند.

۲- نرخ بهره
ریسکی که سرمایه گذار به هنگام خرید اوراق قرضه می‌پذیرد، تغییرات و نوساناتی که در سود بانکی پیش می‌آید و باعث افزایش یا کاهش ارزش اوراق مشارکت می‌شود به عنوان ریسک نوسان نرخ بهره شناخته می‌شود. اگر نرخ بهره تغییر کند قیمت هم تغییر خواهد یافت و تاثیر نرخ بهره بر سهام عادی کمتر از اوراق مشارکت است.

۳- تورم
ریسک قدرت خرید با کاهش قدرت خرید مردم تعیین می‌شود. کاهش قدرت خرید یعنی افزایش نرخ تورم. ریسک تورم، تمامی اوراق بهادار از جمله سهام‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در جامعه‌ای تورمی قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد، لذا تقاضا در بازار کمتر شده و باعث کاهش ارزش سهام‌های موجود می‌شود و ریسک تورم نیز از کنترل مدیران شرکت‌ها خارج بوده و تحت شرایط اقتصادی جامعه است. ریسک تورم طبق قانون فیشر با ریسک بهره مرتبط است. در واقع یعنی نرخ بهره می‌تواند در اثر تورم افزایش یابد.

۴- بازار
ریسک ناشی از تغییرات ساختاری در اقتصاد مثل رکود، جنگ، تغییرات ساختاری در اقتصاد و تغییر در اولویت‌های مشتریان باعث تغییر بازدهی می‌شود که به آن ریسک بازار می‌گویند. همه‌ی اوراق بهادار در معرض ریسک بازار هستند اما سهام عادی بیشتر تحت تاثیر این نوع ریسک است.

۵- نقدینگی
ریسکی که در نتیجه عدم احتمال تبدیل به پول نقد در یک دارایی به وجود می‌آید از نوع ریسک نقدینگی است. هرچه احتمال نسبت به نقد شدن یک دارایی بیشتر باشد ریسک نقدینگی کمتر است. وقتی نقدینگی موجود در بازار کاهش می‌یابد، خریدار در بازار کم می‌شود، این امر موجب ایجاد اختلاف در قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت‌ها می‌شود. پس قدرت تقاضا کاهش و ریسک سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد. ریسک نقدینگی می‌تواند از رشد بازار جلوگیری کرده و باعث ریزش بازار شود.

۶- مالی
یکی از منابع تامین مالی شرکت‌ها، دریافت وام از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری است. شرکت با دریافت وام در حقیقت بدهی‌های خود را در افزایش می‌دهد. ریسک مالی در واقع ریسک ناشی از بکارگیری بدهی در شرکت است. هر چه بدهی در شرکت بیشتر باشد ریسک مالی نیز به طبع آن بیشتر است.

۷- تجارت
تغییر در قیمت ناشی از انجام تجارت‌های مختلف در یک صنعت خاص را ریسک تجاری می‌گویند. با کسب اطلاعات کافی درباره صنعت خاصی که قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارید، می‌توانید تا مقداری از این ریسک جلوگیری نمایید.

۸- سیاست
ریسک کشور یا ریسک سیاسی به ثبات یک کشور از نظر سیاسی و اقتصادی مربوط است. سرمایه‌گذارانی که در کشورهای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند باید به ثبات آن کشور از نظر سیاسی و اقتصادی توجه داشته باشند. کشورهایی که از نظر سیاسی اقتصادی ثبات بالایی دارند ریسک سیاسی در آنها کمتر است. بنابراین در صورت سرمایه گذاری در چنین کشورهایی با حاشیه ریسک پایین و بازدهی سود بهینه مواجه خواهید شد.

ورود غیر مستقیم به بورس به کمک شرکت های سبدگردان

اگر فردی ویژگی‌های ذکر شده را ندارد، باید اقدام به سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بورس کند. این روش نیز به دو صورت قابل اجرا است. روش اول سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و روش دوم مراجعه به شرکت‌های سبدگردانی.

در این مقاله قرار است در مورد مفهوم سبدگردانی، مزایا و معایب و ویژگی‌های آن صحبت کنیم.

همانطور که توضیح دادیم، سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بورس مناسب کسانی است که یا دانش لازم در زمینه معاملات بازار سرمایه را ندارند و یا زمان کافی برای رصد بازار. این افراد می‌توانند برای مدیریت سرمایه خود به شرکت‌های سبدگردانی مراجعه کنند.

سبدگردانی به زبان ساده یعنی مدیریت پورتفو سهامدار. در این روش فرد سهامدار سرمایه خود را در اختیار یک فرد یا شرکت سبدگردانی قرار می‌دهد تا بر اساس توافق بین دو طرف در بورس سرمایه‌گذاری کنند.

سبدگردان به صورت روزانه سعی در بهبود وضعیت پورتفو سهامدار دارد. طبق قراردادی که بین طرفین به امضا می‌رسد، کارمزد سبدگردان مشخص می‌شود.

از طرف دیگر سازمان بورس و اوراق بهادار تعریف سبدگردانی را اینطور ارائه داده است:

«تصمیم به خرید، فروش یا نگه‌داری اوراق بهادار به نام سرمایه‌گذار معین توسط سبدگردان در قالب قراردادی مشخص، به‌منظور کسب انتفاع برای سرمایه‌گذار.»

برای مثال، فرض کنید دارای سرمایه‌ی مشخصی باشید امّا نمی‌دانید چگونه آن را مدیریت کنید. از طرفی فکر کاهش ارزش سرمایه‌ی شما در کشوری که عمدتاً نرخ تورم بالایی دارد آزارتان می‌دهد و از طرف دیگر نداشتن اطلاعات کافی از بازارهای مختلف و میزان ریسک و سودی که این بازارها می‌تواند برای شما فراهم کند این آزردگی را دو چندان می‌کند. سوالات مختلف مانند همان تکّه‌های پازل به طرز گیج‌کننده‌ای در ذهن شما حرکت می‌کنند امّا دریغ از پاسخی مشخص ! حال در این میان شخصی به شما پیشنهاد می‌کند که با استفاده از تخصص و دانش خود، سرمایه‌ی شما را مدیریت کرده و از سود بازارها شما را منتفع کند و در ازای این خدمت در سود ایجاد شده با شما شریک شود.؛ این همان کاری است که یک شرکت سبدگردان می‌تواند برای شما انجام دهد.

هم اکنون شرکت‌های سبدگردانی زیادی در ایران و جهان فعالیت می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به aegonam.com، closebrothersam.com و agahinvest.com اشاره کرد.

اگر سرمایه‌گذار بتواند شرکت سبدگردانی مناسبی انتخاب کند، ریسک فعالیت در بورس به حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. رجوع به کارنامه شرکت‌های سبدگردانی و مفاد قرارداد آن‌ها، دو عامل مهم در انتخاب شرکت‌های سبدگردانی است.

از مزایای دیگر سبدگردانی می‌شود به نکات زیر اشاره کرد:

مدیریت اختصاصی سبد سهام

انعطاف بالا و توانایی تغییرات روزانه و بهینه سازی پورتفو

عدم نیاز به وقت و دانش بورسی بالا

معامله بر اساس دانش بورس و شناخت بازار

عدم وجود تضاد منافع بین سبدگردان و سرمایه‌گذار

درست است که سبدگردانی ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد؛ اما هیچ سرمایه‌گذاری بدون ریسک و ایراد نیست. از جمله معایب این روش سرمایه‌گذاری نکات زیر است:

انتخاب سبدگردان بی‌تجربه و یا مراجعه به شخص به جای شرکت سبدگردانی

نیاز به حداقل سرمایه برای مراجعه به سبدگردان (رقم حداقلی برای هر شرکت متفاوت است)

باید توجه داشت که سود معینی در سبدگردانی وجود ندارد. سود به دست آمده بستگی به سرمایه اولیه، وضعیت بازار و همچنین از همه مهمتر، قابلیت شرکت سبدگردان دارد.

سبدگردانی موفق است که با رصد بازار بتواند بهترین تصمیم را برای سرمایه فرد بگیرد.

شرکت‌های سبدگردانی در قبال فعالیت‌های خود از سرمایه‌گذار کارمزد دریافت می‌کنند. البته در بیشتر قراردادهای سبدگردانی این کارمزد در شرایط خاص و بنا بر ملاحظاتی دریافت می‌شود.

شرکت سبدگردان عموما در قرارداد خود کف سودی را به عنوان سود تضمینی مشخص کرده و وقتی بازدهی پورتفو از آن میزان بیشتر شد، اقدام به دریافت کارمزد از سرمایه‌گذار می‌کند. این تصمیم برای جلب اعتماد سرمایه‌گذار است.

مفاد مهم قرارداد سبدگردانی

جدا از شرایط دریافت کارمزد که از مهمترین نکات سبدگردانی است؛ از جمله مفاد مهم دیگر در قرارداد مابین سرمایه‌گذار و شرکت سبدگردان موارد زیر است:

فرایند نظارت بر عملکرد سبدگردان

سبدگردانی اختصاصی برای چه کسانی مناسب است؟

خدمات سبدگردانی اختصاصی برای افرادی که دانش بورسی یا زمان کافی در اختیار ندارند مناسب است. این گونه افراد می‌توانند با خیال راحت سرمایه خود را به شرکت‌های سبدگردان معتبر بسپارند و بدون دغدغه سود کسب کنند. سبدگردانی اختصاصی معمپلا برای مبالغ بالا انجام می‌شود.

سبدگردانی اختصاصی از جمله موارد جذاب سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بازار بورس است. در این روش فرد سهامدار سرمایه خود را در اختیار کارشناسان بورسی قرار می‌دهد تا به صورت اختصاصی مدیریت پورتفو او را در اختیار نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری داشته باشند.

معمولا برای مراجعه و استفاده از امکانات سبدگردانی اختصاصی، فرد سهامدار باید سرمایه قابل توجهی را به این کار اختصاص دهد.

امروزه شرکت‌های سبدگردانی زیادی در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند به همین خاطر سهامداران باید با توجه به استراتژی مالی خود، میزان سرمایه، رصد وضعیت بازار و همچنین سابقه شرکت سبدگردانی، بهترین انتخاب را داشته باشند.

علت موفقیت هلدینگ ها در سرمایه گذاری چیست؟

بانک کارآفرین

یکی از دغدغه‌های صاحبان سرمایه مدیریت و رشد سرمایه است. در سالهای گذشته بر تعداد نهاده های مالی متناسب با تغییرات مختلف در بازار مالی افزوده شده است.
به گزارش صفحه اقتصاد به نقل از روابط عمومی بانک کارآفرین، شرکت‌های سرمایه‌گذاری یکی از انواع نهادهای مالی دارای مجوز هستند که مطابق با اساسنامه، در موارد مشخص‌شده فعالیت و سرمایه‌گذاری می‌کنند.امروزه با رشد این صنعت و ادغام و تملیک‌های متعدد در جهت بهبود مدیریت سرمایه، هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری شکل گرفته‌اند.هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری چند رشته‌ای از مهم‌ترین انواع هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری هستند که در صنایع مختلفی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.

هلدینگ سرمایه‌گذاری چندرشته‌ای زمانی شکل می‌گیردکه یک شرکت بسیاری از شرکت‌های دیگر را تملک کرده و یا اینکه با آن‌ها ادغام شود.شرکت‌های چند رشته‌ای اغلب با یک شرکت مادر واحد تشکیل می‌شوند و آن شرکت مادر به‌عنوان “شرکت اصلی” یا”هلدینگ” شناخته می‌شود.هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری چند رشته‌ای از مهم‌ترین انواع هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری هستند که در صنایع مختلفی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.

هلدینگ‌های چند رشته‌ای در اقتصاد ایران نیز چندین دهه سابقه دارند.بسیاری از این هلدینگ‌ها با توجه به ماهیتی که دارند در بورس اوراق بهادار تهران نیز پذیرفته شده‌اند.این هلدینگ‌ها در بازار سهام ایران تحت عنوان گروه شرکت‌های چند رشته ای صنعتی قرار دارند. این شرکت‌ها به دلیل حوزه‌های متعدد سرمایه‌گذاری و تنوع زیرمجموعه‌هایشان به نسبت سایر شرکت‌ها ریسک کمتری داشته به این جهت بیشتر موردتوجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند. این گروه از شرکت‌ها حدود۱۰درصد ارزش بازار بورس ایران را به صورت مستقیم در اختیار دارند و علاوه بر این در مالکیت بسیاری از شرکت‌های دیگر بازار نیز سهم دارند.حجم عظیم سرمایه و در اختیار داشتن شرکت‌های متعدد هم‌‌‌گروه، فرصت تکمیل زنجیره تأمین را به‌صورت افقی و عمودی برای آن‌ها فراهم کرده است.

یکی از مهم‌ترین مزایای تشکیل یک چند رشته‌ای‌، تنوع و کاهش ریسک است. شرکت‌هایی که فقط در یک صنعت فعالیت می‌کنند بسیار آسیب‌پذیر هستند. اگر تقاضا در آن صنعت کاهش یابد، شرکت‌ها با مشکل جدی برای رشد مواجه می‌شوند.درحالی‌که یک ‌چند رشته‌ای‌ می‌تواند دوره بد در یک صنعت را به‌راحتی پشت سر بگذارد،چرا که درآمد یک چند رشته‌ای به چندین صنعت مختلف متکی است.

چند رشته‌ای‌ها همچنین می‌توانند با کاهش موقعیت‌های اضافی سود خود را افزایش دهند. در برخی موارد، شرکت‌های تابعه می‌توانند منابع و موقعیت‌ها را به اشتراک بگذارند و تعداد مشاغل مورد نیاز خود را برای رفع نیازهای خود کاهش دهند.

مزیت دیگر این است که چند رشته‌ای‌ها می‌توانند سود را از شرکت‌های سودآور به سایر شرکت‌هایی که سود کمتری دارند یا برای توسعه طرح‌های خود به سرمایه نیاز دارند، هدایت کنند. سود حاصل در یک چند رشته‌ای‌ می‌تواند برای گسترش سایر شرکت‌های زیرمجموعه مورداستفاده قرار گیرد.ازآنجایی‌که هلدینگ می‌تواند از دارایی‌های تمام شرکت‌های تابعه خود استفاده کند، می‌تواند وام‌های بزرگ‌تری دریافت کرده و شرکت‌های بزرگ‌تر را خریداری و یا احداث کند.

با این‌حال، چند رشته‌ای‌ها جنبه‌های منفی مهم دارند که دانستن آن برای کسانی که می خواهند سرمایه گذاری امن در بازار داشته باشند ،مهم است و بر این اساس مدیریت ریسک و مطالعات اقتصادی بانک کارآفرین با بررسی این بازار به تحلیل کامل این نوع سرمایه گذاری پرداخته است که می توانید.

عملکرد صندوق های سرمایه گذاری چگونه است؟

در سال‌های اخیر و با افزایش بی‌سابقه تورم در کشور، مردم بیش از پیش نسبت به لزوم سرمایه‌گذاری آگاه شده‌اند.

در این مقاله قصد داریم عملکرد صندوق های سرمایه‌گذاری را بررسی کنیم. همه به دنبال راهکاری برای حفظ ارزش پول در برابر تورم هستند و در این میان، بازار بورس به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها مطرح شده است.

تبلیغات دولتی و بازده بالای این بازار در چند سال گذشته سبب شد سرمایه‌گذاران بسیاری به سمت بورس کشیده شوند و بسیاری از آن‌ها نمی‌دانستند که این بازار، در نهایت به نفع حرفه‌ای‌ها است!

بسیاری افراد با ریزش بازار در تابستان 99 متضرر شدند و حالا بیش از هر زمان دیگری نسبت به ضرورت استفاده از خدمات مدیریت دارایی آگاهی دارند. آن‌ها می‌دانند که با استفاده از صندوق های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی، در حقیقت سرمایه خود را به دست کارشناسان باتجربه‌ای می‌سپارند که برای هر شرایط بازار یک استراتژی دارند.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

صندوق سرمایه‌گذاری در حقیقت یک نهاد مالی است که وجه نقد سرمایه‌گذاران را تجمیع و در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند. ترکیب این دارایی‌ها با توجه به نوع صندوق متفاوت است و هر سرمایه‌گذار با توجه به میزان واحدهایی که خریداری کرده است، در سود و زیان صندوق شریک خواهد بود.

صندوق‌ها بر اساس ترکیب دارایی و نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری نحوه خرید و فروش به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. هر یک از این انواع ویژگی‌های خاص خود را دارد و عملکرد صندوق های سرمایه‌گذاری نیز با توجه به این تقسیم‌بندی متفاوت خواهد بود.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌ها با توجه به نحوه خرید و فروش، به دو دسته کلی etf و مبتنی بر صدور و ابطال تقسیم‌بندی می‌شوند. صندوق etf یا قابل معامله مانند سهام عادی، از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها و به صورت لحظه‌ای خرید و فروش می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود عملکرد صندوق های سرمایه گذاری etf از نظر سرعت نقدشوندگی و سهولت خرید و فروش با نوع دیگر متفاوت باشد.

صندوق‌های صدور و ابطالی را باید از طریق مراجعه حضوری به شعب یا با استفاده از سامانه اختصاصی صندوق خرید و فروش کرد. منظور از صدور واحد خرید و منظور از ابطال، فروش واحدها است. بر خلاف صندوق‌های etf این فرایند در لحظه انجام نمی‌شود و مدتی زمان می‌برد.

تقسیم‌بندی دیگر بر اساس ترکیب دارایی‌ها است و ترکیب دارایی تاثیر بسیاری بر عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارد.

صندوق های درآمد ثابت بیشترین درصد دارایی خود را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند و به این ترتیب ریسک سرمایه‌گذاری را به صفر نزدیک می‌کنند. این صندوق‌ها ممکن است سود نقدی دوره‌ای داشته باشند یا سود سرمایه‌گذاری را به ارزش واحدها اضافه کنند. در هر صورت صندوق درامد ثابت به عنوان جایگزینی مطمئن برای سپرده‌های بانکی شناخته می‌شود که سود بیشتری دارد و سرمایه‌گذاری در آن نیز آسان‌تر است. برای مثال می‌توان به صندوق یاقوت و همای آگاه اشاره کرد.

صندوق‌های سهامی بیشترین درصد دارایی خود را به سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های بورسی اختصاص می‌دهند. طبیعتا در این صندوق‌ها ریسک و البته بازدهی مورد انتظار بیشتر است. برای نمونه می‌توان به صندوق مشترک آگاه اشاره کرد که به عنوان پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری در کشور شناخته می‌شود.

صندوق‌های مختلط از نظر ترکیب دارایی، میزان ریسک و بازدهی مورد انتظار حد فاصل دو صندوق قبلی هستند.

در بازار بورس ایران صندوق‌های کالایی مانند صندوق طلا نیز وجود دارد. بیشترین درصد دارایی صندوق‌های طلا به گواهی سپرده سکه طلا اختصاص داده می‌شود و به این ترتیب، بازدهی صندوق متناسب با بازدهی بازار طلا رشد می‌کند. صندوق زرین آگاه که با نماد «مثقال» در بورس معامله می‌شود، از نوع صندوق‌های با پشتوانه طلا است. با خرید این صندوق ضمن بهره‌مندی از بازدهی این فلز گرانبها، از دردسرهای خرید و فروش و نگهداری طلای فیزیکی راحت می‌شوید.

چگونه عملکرد صندوق های سرمایه گذاری را بسنجیم؟

پس از این که نوع صندوق مورد نظر خود را انتخاب کردید، باید عملکرد صندوق های سرمایه‌گذاری مختلف را بسنجید؛ یعنی بازدهی آن‌ها را در مقایسه با یکدیگر بررسی کنید و دارایی خود را به صندوقی اختصاص دهید که بیشترین سوددهی را داشته است. برای این کار می‌توانید به وب سایت فیپیران مراجعه کنید.

سخن آخر

صندوق های سرمایه گذاری بهترین راهکار برای سرمایه گذاری در بورس هستند و دارایی شما را با استفاده از مهارت و تخصص یک تیم با تجربه مدیریت می‌کنند. شما می‌توانید با توجه به میزان ریسک پذیری خود یک یا چند نوع از صندوق ها را انتخاب و سرمایه‌گذاری در بورس را آغاز کنید. برای سنجیدن عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری به وب سایت هر صندوق و برای مقایسه آن‌ها به وب سایت فیپیران مراجعه کنید.

مدیریت ریسک در بورس چیست؟ | انواع ریسک و محاسبه آن

«سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی همیشه با ریسک همراه است!» اما مفهوم سرمایه‌گذاری، بازارهای مالی و ریسک چیست؟ اگر ما بخواهیم پس‌انداز، پول یا سرمایه خود را وارد بازار کنیم، چطور می‌توانیم سود و زیان خود را پیش‌بینی یا محاسبه کنیم؟سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف به یک موضوع مطرح تبدیل شده است و بسیاری از افراد که به دنبال کسب سود هستند، سرمایه خود را در این بازار قرار می‌دهند تا با انجام معاملات گوناگون به هدف خود برسند. اما موضوعی که وجود دارد، این است که سرمایه‌گذاری همیشه به سود منجر نمی‌شود، بلکه گاهی اوقات ضرر و زیان بسیاری نیز به همراه دارد. از همین رو شما باید با ارکان اصلی بازار بورس آشنا شوید تا بتوانید بهترین عملکرد را داشته باشید. ریسک در بورس یکی از این ارکان به شمار می‌آید.

حال بسیاری از افراد با شنیدن نام ریسک به یاد خطر و ضرر می‌افتند، درحالی‌که این چنین نیست. در معنای کلی ریسک را می‌توان نا اطمینانی به آینده تعریف کرد که در برخی از مواقع اتفاقات مثبتی را به همراه دارد و گاهی اوقات اتفاقات منفی. بنابراین می‌توان گفت ریسک هر دو بعد مثبت و منفی را پوشش می‌دهد، از همین رو توجه به این مسئله اهمیت دارد. در این مطلب قصد داریم تا با ارائه تعریف هریک از مفاهیم نامبرده، دید واضحی را به شما ارائه دهیم تا بتوانید از پول خود سود خوبی دریافت کنید. علاوه بر این موارد، موضوع دیگری وجود دارد که بررسی آن می‌تواند برای موفقیت در بازار بورس به شما کمک کند و آن مفهوم ریسک در بورس است. بنابراین با ما همراه باشید تا اطلاعات خود را با شما در میان بگذاریم.

سرمایه‌گذاری چیست و در کجا می‌توان سرمایه‌گذاری کرد؟

سرمایه‌گذاری یا (investment) به معنی چشم‌پوشی از منافع کنونی‌ برای دستیابی به موفقیت مالی یا رفاه بیشتر در آینده صورت می‌گیرد. مثلاً شما مقداری پول دارید که می‌توانید هم‌اینکه آن را خرج کرده و وسایل موردنیاز زندگی‌تان را خریداری کنید؛‌ اما شما به‌جای این‌کار بخش اعظم پول خود را وارد بازار می‌کنید تا بتوانید در چند سال آینده سود خوبی از پول خود بدست بیاورید و بتوانید نیازهای بیشتری را با آن پوشش دهید. بازارهای زیادی وجود دارند که شما می‌توانید پول خود را در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید. مانند بازار املاک، کالا، بورس و اوراق بهادار و …. اما با توجه به سیاست‌های اخیری که دولت در پیش گرفته است، از اواخر سال گذشته اکثر مردم کشورمان سرمایه‌های خود را وارد بازار «بورس» کرده‌اند. می‌توان گفت دیگر مثل گذشته بورس تنها برای عده خاصی از افراد نبوده و در حال حاضر بیشتر مردم عام هم جزو سهام‌داران بورس کشور هستند.

مطمئناً همه با هدف کسب سود و منفعت وارد بورس می‌شوند اما سودده بودن بورس به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد که تشخیص این عوامل نیازمند دانش مالی فراوان است. دستیابی به دانش بورسی ممکن است چند سال طول بکشد و به تجربه نیاز داشته باشد. اما یک‌سری مفاهیم خاص در این بازار وجود دارند که توجه به آن‌ها می‌تواند دانش‌ اولیه سرمایه‌گذاری را در اختیار افراد نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری قرار دهد تا بتوانند سرمایه‌های بورس خود را به‌درستی مدیریت کنند. از مهم‌ترین مفاهیمی که سرمایه‌گذاران بورس باید از آن آگاهی داشته باشند، مفهوم بازده یا ریسک در بورس است که در ادامه به بررسی هریک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

بازده در سرمایه‌گذاری بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

بازده مهم‌ترین و اولین مفهومی است که سرمایه‌گذاران علاقه زیادی به محاسبه آن دارند. در واقع بررسی بازده سهام بورس، ایشان را از مقدار سودهایی که کسب کرده‌اند آگاه می‌کند. اما بازده همیشه هم مثبت نیست و ممکن است برخی سرمایه‌گذاران در حین محاسبه بازده سهام خود متوجه بازده منفی (زیان) سهم خود شوند. محاسبه بازده مثبت یا منفی یک سهم در بورس دارای فرمول ساده‌ای است که این فرمول به ‌صورت زیر است:

• فرمول محاسبه بازده یک سهم:
• فرمول محاسبه درصد بازده:
  طبق این فرمول اگر ما هر واحد سهمی را به قیمت ۵۰۰ تومان خریده باشیم و پس از گذشت سه ماه قیمت هر واحد سهم به ۵۲۰ هزار تومان رسیده باشد اما هنوز مجمع سالیانه تقسیم سود آن سهم برگزار نشده باشد (سود نقدی تعلق نگرفته باشد)، بازده این سهم به شکل زیر خواهد بود:
  ۲۰ = ۰ + ۵۰۰ – ۵۲۰
  ۲۵ = ۲۰ ÷ ۵۰۰

حالا تصور کنید ۶ ماه از خرید سهم فوق بگذرد و قیمت آن سهم به ۴۵۰ کاهش پیدا کند، اما در مجمع سالیانه مقدار سود نقدی ۱۲۰ تومانی به سهم تعلق گرفته باشد. در چنین شرایطی محاسبه بازده به شکل زیر خواهد بود:
۵۰- = ۵۰۰ – ۴۵۰
۱/۰- یعنی ۱۰- درصد بازده = ۵۰۰ ÷ ۵۰-
البته بررسی بازده یک سهم به تنهایی کافی نبوده و به همراه بازده، همیشه باید مقدار ریسک در بورس را نیز محاسبه کنیم. چراکه این دو مفهوم همیشه در کنار هم به کار برده می‌شوند و ارتباط مستقیمی با نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری هم دارند.

ریسک در بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

ریسک در لغت به معنی «خطر کردن» است. در واقع شما با خرید یک سهم، براساس پیش‌بینی‌های خود عمل کرده و از سود و زیان سهم موردنظر اطمینان ۱۰۰ درصد ندارید اما به امید کسب سود، خطر کرده و سهم موردنظر را خریداری می‌کنید. هرچقدر نوسان قیمت آن سهم شدیدتر باشد، مقدار ریسک بالاتر و هرچقدر نوسان قیمت آن ملایم‌تر باشد، ریسک آن سهم کمتر خواهد بود. اگر بخواهیم مقدار ریسک در بورس یک سهم را محاسبه کنیم، به عملیات ریاضی پیچیده‌ای نیاز خواهد بود. اما برای یک سرمایه‌گذار عادی بورس چنین محاسبات پیچیده‌ای برای مشخص شدن درصد ریسک در بورس لازم نیست. همین‌که یک حساب سرانگشتی کنید، می‌توانید به مقدار کلی ریسک در بورس سهم خود دست پیدا کنید.

یک مثال ساده از ریسک در بورس

برای مثال تصور کنید که شما پیش‌بینی می‌کنید یک سهم خاص تا شش ماه آینده به ۵۰ درصد سود برسد و با همین پیش‌بینی سهم مورد نظر را خریداری می‌کنید. پس از گذشت زمان موردنظر، آن سهم به ۲۰ درصد سود می‌رسد. به‌نظر شما ریسک چنین سرمایه‌گذاری چقدر بوده است؟ می‌توان گفت ریسک چنین خریدی بسیار بالا بوده است، چراکه ۳۰ درصد از پیش‌بینی شما کمتر سود داده است. حالا اگر سهم دیگری را با پیش‌بینی دریافت ۱۰ درصد سود به مدت یک‌ماه خریداری کرده باشیم، اما پس از گذشت یک‌ماه سهم مورد نظر به سود ۲۵ درصدی رسیده باشد، آیا این خرید هم دارای ریسک بوده است؟ می‌توان گفت، ریسک چنین سهمی ۱۵ درصد بالاتر از محاسبه شما بوده است. نکته قابل توجه در این مثال‌ها این است که ریسک تنها مقدار اختلاف پیش‌بینی شما با نتیجه واقعی است.

انواع ریسک در بورس کدامند؟

سرمایه‌گذاری که در بازار بورس مشغول به فعالیت شده است، در طول زمان بارها با ریسک‌های گوناگون مواجه خواهد شد. حال برای آن که این فرد بتواند تحلیل درستی انجام دهد باید با انواع ریسک در بورس آشنا باشد. در حالت کلی انواع ریسک در این بازار را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک. اکنون برای بسیاری از کاربران سوال پیش می‌آید که تفاوت این دو نوع ریسک در چیست که در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

اولین نوع از ریسک در بورس، ریسک سیستماتیک است. این ریسک به‌طورمعمول وابسته با شرایط سیاسی و اقتصادی کشور خواهد بود، از همین رو امکان حذف آن وجود ندارد. از جمله مواردی که باعث ایجاد ریسک سیستماتیک می‌شوند، می‌توان به مواردی چون تغییر نرخ تورم، شرایط سیاسی و سیاست‌های کلان اقتصادی اشاره کرد. مسلما امکان اجتناب از چنین مواردی وجود ندارد و تاثیر آن‌ها برای تمام شرکت‌ها خواهد بود.

همان‌طور که از نام این ریسک مشخص است، امکان اجتناب و دوری از آن با استفاده از برخی روش‌ها وجود دارد. باید متذکر شد که دلیل و منشا بروز چنین ریسکی، اکثرا به داخل شرکت مربوط می‌شود. برای مثال می‌توان به عملکرد ضعیف مدیرعامل یک شرکت، ضعیف ظاهر شدن در برابر رقبا، اعتصاب کارکنان شرکت، قدیمی شدن محصولات قابل سرمایه‌گذاری، عملکرد غلط سهام‌داران و … اشاره کرد. در واقع ریسک غیرسیستماتیک نه بر روی تمام سهام، بلکه تنها روی یک سهام خاص اعمال شده و به شرایط درون‌سازمانی آن سهم مربوط می‌شود. البته توجه داشته باشید که راهکارهای گوناگونی وجود دارد که می‌توانید از طریق آن‌ها احتمال چنین ریسکی را نیز کاهش دهید. برای مثال یکی از این راهکارها استفاده از تئوری سبد در بازار بورس است.
برای مثال ممکن است در مورد سهم x، اتفاقاتی مانند عملکرد ضعیف شرکت، رفتار نامناسب سهامداران، کاهش فروش محصولات، کاهش تنوع محصولات، رقابت ضعیف، اعتصاب کارکنان، کاهش مقدار تولید و … بر کاهش نرخ آن سهم تاثیر داشته باشد. در این‌صورت بررسی شرایط آن سهم، می‌تواند شما را از خرید چنین سهم پرریسکی منصرف کند که در اکثر مواقع قابل پیش‌بینی و اجتناب است.

چطور می‌توانیم بازده و ریسک در بورس خود را بهتر مدیریت کنیم؟

مدیریت کردن ریسک در بورس از اهمیت فراوانی برخوردار است. در واقع اگر ما هیچ مدیریتی بر روی سهام خود نداشته باشیم، مقدار سود و زیان خود را نیز نمی‌توانیم محاسبه کنیم؛ در چنین شرایطی می‌توانیم بگوییم که سهام خود را به دست باد سپرده‌ایم و هر اتفاقی برای آن بیفتد، ما نمی‌توانیم در روند سود و زیان آن مداخله کنیم. این در حالی است که سرمایه شما در تمام مراحل خرید سهم باید تحت نظارت و مدیریت مستقیم شما باشد.

مدیریت سهام چه ارتباطی با ریسک در بورس دارد؟

اگر یک کاربر مبتدی بورس هستید، با استفاده از نکات زیر می‌توانید مدیریت سهام خود را در دست بگیرید و از سرمایه‌گذاری خود، بسیار بیشتر از زیان‌هایتان، سود ببرید (چراکه هم سود و هم زیان همیشه وجود دارد):

• اگر اطلاعات سرمایه‌گذاری شما در بورس کم است یا نمی‌خواهید ریسک بالا انجام دهید، به‌جای خرید سهام مستقیم، اقدام به خرید واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری کنید. (این واحدها مجموعه‌ای از سهام برتر هستند که ریسک پایینی دارند و با خرید آن‌ها شما به صورتی غیرمستقیم سهامدار بورس خواهید بود)
• قبل اینکه وارد بازار سرمایه‌گذاری در بورس شوید، از دانش کافی خود نسبت به این بازار اطمینان حاصل کنید.
• اگر به سرمایه‌گذاری در بورس علاقه دارید، اما دانش کافی ندارید، می‌توانید از دانش سایر افراد حرفه‌ای در این زمینه استفاده کرده و از ایشان مشورت بگیرید.
• هرگز تمام پول خود را به خرید یک سهم خاص اختصاص ندهید. به‌جای آن پول خود را تقسیم کرده و با هر بخش آن یک نوع سهم از بازارهای متنوع پتروشیمی، کالا، صنایع غذایی، صنایع فولاد و …. را خریداری کنید. در این‌صورت با ضرر کردن یک سهم، دیگر گزینه‌ها زیان‌ وارده را جبران خواهند کرد.
• بهتر است برای ورود به بازار بورس، دید بلند مدتی داشته باشید.
• رفتارهای هیجانی و پر ریسک در بورس بسیار دیده می‌شود و همین رفتارها ممکن است روی شما نیز تاثیر گذاشته و باعث شود ضررهای زیادی را متحمل شوید. اما اگر بتوانید در چنین شرایطی احساسات و هیجانات خود را کنترل کنید، در نهایت دچار خرید و فروش‌های غیرمنطقی نخواهید شد.

• در سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت یا میان‌مدت در بورس، برای خود حداکثر و حداقل سود و زیان را مشخص کنید تا با رسیدن به حداکثرها یا حداقل‌ها بتوانید سهام خود را بهتر مدیریت کنید. (مثلاً اگر بیش از ۱۰ درصد در یک ماه در خرید یک سهم وارد ضرر شدید، آن را بفروشید یا اگر حداکثر در خرید یک سهم به ۵۰ درصد سود در دو ماه رسیدید، آن را بفروشید)

ریسک فردی در بورس چیست؟

افراد به‌طورکلی به سه دسته ریسک‌پذیر، ریسک گریز و افرادی میانه این دو تقسیم می‌شوند که بر اساس شرایطی که دارند، انتخاب‌هایی را انجام می‌دهند. در حقیقت ریسک فردی در بورس تعیین می‌کند که امکان موفقیت وجود دارد یا خیر. باید متذکر شد که فعالیت در بازار بورس نیاز به ریسک‌پذیری بالایی دارد و برای افرادی که چنین توانایی ندارند، مناسب نخواهد بود. در چنین شرایطی شاهد سرمایه‌گذاری افراد ریسک گریز در بانک‌ها هستیم یا عده‌ای نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری دیگر نیز سرمایه‌گذاری با اوراق مشارکت را انتخاب می‌کنند.

سرمایه گذاری بدون ریسک در بورس

در شرایط دیگر، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که از ریسک مربوط به سرمایه گذاری دوری کنند، چراکه حاضر به از دست دادن بخشی از سرمایه خود نیستند. توجه داشته باشید که برخی از بازارها، مانند بازار مربوط به ارزهای دیجیتال ریسک بالایی دارند و اگر شما به دنبال سرمایه گذاری بدون ریسک در بورس هستید، نباید به سراغ چنین بازاری بروید.

از طرفی شرایطی برای افرادی که به دنبال بازارهایی با ریسک کم هستند نیز به وجود آمده است. برای مثال سرمایه گذاری در صندوق‌ها یکی از شیوه‌ها با کمترین ریسک در بورس است، زیرا مدیریت آن‌ها توسط گروهی از کارشناسان حرفه‌ای انجام خواهد شد که استراتژی‌های لازم برای رویارویی با شرایط را دارند. البته این نکته را در نظر بگیرید که صندوق‌ها نیز انواع گوناگونی دارند که ریسک مربوط به هرکدام متفاوت است.